ATATÜRK'ÜN

AİLESİ

Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım, Hacı Sofu ailesinden Feyzullah Ağa'nın kızıdır. Zeki, sağduyulu, dine ve geleneklere bağlı bir kadındı. Oğlunun mahalle mektebine gelenekten olan ilâhilerle başlamasını istemişti. Ancak oğlunun zamanın gerektirdiği biçimde yetişmesini engellememiş, hele kocası öldükten sonra onun iyi öğretim görmesine elinden geldiği kadar çalışmıştır…

Onun
sağduyusu
ve taşıdığı yüksek onur duygularının bir örneği aşağıdaki
olayda
görülür.


O, daha

Selanik'te bulundukları sırada oğlunun, kendi evinde, II
inci
Abdülhamit yönetimine karşı çalışan bir takım arkadaşları
ile
yaptığı toplantıda nelerle uğraşıldığını öğrenince,
padişaha karşı
çalışmanın sonuçlarından ürkmüş, ancak Mustafa Kemal'in
işi
kendisine anlatması üzerine sorunu kavrayıp " gizli
şeyleriniz
varsa ben saklayayım, muvaffak olmak zordur, mahvolmak
daha
tabiidir " dedikten sonra şöyle konuşmuştur :


" ...
evlâdım
bir gün bu işler olduktan sonra seni namus ve haysiyet
sahibi
olanlarla görmezsem işte o zaman meyus olurum. Ben senin
kadar
okumadım, senin kadar bilmem, seni gördüğün, anladığın
şeyleri
yapmaktan menetmeye kalkışmam, yalnız dikkat et, esas
muvaffak
olmaktır, muvaffak olmaya çalış "


Selanik,

Yunanlıların eline düştükten sonra kızı Bayan Makbule
(Ata'dan)
ile İstanbul'a gelen Zübeyde Hanım millî mücadele
sırasında binbir
merak ve heyecan, ancak büyük kıvanç duyguları içinde
İstanbul'da
kalmış ve Ankara'ya gitmiştir.


Kalbinden
hasta
bulunduğu için Ankara'da kalması uygun görülmemiş ve
zaferden
sonra İzmir'e gönderilmiştir. Orada 1923 yılında vefat
etmiştir.

Atatürk'ün babası Ali Rıza Efendi, Selânik yerlilerindendi. Uzak dedeleri Vidin'den ayrılarak Serez'de yerleşmişler, oradan da Selânik'e gelmişlerdi. Ali Rıza Efendi, önce Selanik'te evkaf kâtipliği yapmıştır. Atatürk, onu az hatırladığını söylemekle birlikte zekâ ve azmini anar, modern düşünceli bir kimse olduğunu söylerdi. 1876 da Sırbistan'la savaş başladıktan sonra Selanik'te gönüllülerden bir "Asakiri Milliye" taburu kurulmuş ve Ali Efendi orada mülâzımı evvel (Üsteğmen) olmuştur.

II. Abdülhamid'in vehmi üzerine bu ve buna
benzer
birlikler dağıtıldıktan az sonra Ali Efendi'nin evkaftan
çekilip
rüsumat memuru olduğu anlaşılıyor. Daha sonra özel hayata
atılıp
kereste tüccarlığı yapmıştır.


Atatürk'ün Selanik'te
doğduğu evden
ailenin orta halli, hatta bundan az üstün durumda olduğu
anlaşılmaktadır.


XIX. uncu yüzyılda hele
taşralarda
kayıtlar pek eksik olduğundan onun doğum günü
bilinmemektedir. O,
Rumi 1286 yılında doğmuş olarak kayıtlı olduğuna göre 1880
veya
1881 de doğmuş demektir. Adı Mustafa idi.


19
Mayıs 1932 de
Bay Reşit Saffet Atabinen'in kendisine " Doğum gününüzü

kutlarım " yollu bir telgraf çekmesi, Atatürk'ün
hoşuna
gitmişti. Bundan az sonra Temmuz 1932 de Türk Tarih
Kurumu'nun ilk
kongresi sırasında Aydın Halkevi'nin tarih, dil, edebiyat
komitesinin bir " Gazi Günü " kabul etmek
istediğini
söyleyip ona doğum gününü soran öğretmene Atatürk : " Bana
onu
sormayınız, ben doğduğum günü bilmiyorum " der ve "Gazi

Günü" olarak da : " Samsun'a çıktığım günü "
yapınız
sözünü eklemiştir.